Na obszarze naszego działania – organizacji spływów kajakowych po malowniczych rzekach Polesia i nadbużańskiego Podlasia znajduje się dużo obszarów chronionych.
Natura 2000 obejmuje długi fragment naturalnej doliny Bugu wyciętej w równinach Polesia Wołyńskiego i Polesia Podlaskiego, stanowiącej na tym odcinku granicę państwa – między Gołębiami (miejsce gdzie Bug wpływa na teren Polski) a Terespolem. Rzeka na obszarze ostoi płynie głęboko wciętym korytem, występują tu liczne meandry i starorzecza, a także kilkumetrowej wysokości skarpy brzegowe. Znaczna część gruntów w dolinie zajęta jest przez łąki i zdegradowane lasy nadrzeczne oraz zarośla wierzbowe. Występują tu również pola uprawne. W ostoi stwierdzono co najmniej 22 gatunki ptaków wymienianych w załączniku I Dyrektywy Ptasiej, w tym 9 wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Do lęgów przystępuje tu przynajmniej 1% krajowej populacji: błotniaka łąkowego, bociana białego, derkacza, dzięcioła białogrzbietego, rybitwy białowąsej, rybitwy czarnej, rybitwy białoskrzydłej, zimorodka, piskliwca, krwawodzioba i rycyka. Ostoje zasiedla również ponad 5% krajowej populacji brzegówki, czyli ponad 10 tys. par. ponadto w ostoi stwierdzono 8 gatunków ptaków migrujących wpisanych do załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Stwierdzono w nim również wysokie zagęszczenia bąka, błotniaka stawowego, podróżniczka i jarzębatki. Prócz cennych gatunków ptaków, obszar jest również ostoją wielu innych rzadkich zwierząt i roślin, w tym jednego gatunku rośliny naczyniowej wpisanej do załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.
Inną istniejącą formą ochrony przyrody na naszym terenie jest Nadbużański Obszar Chronionego Krajobrazu, który obejmuje cenne przyrodniczo tereny lewobrzeżnej Doliny Bugu i pokrywa się on w wielu miejscach z obszarami NATURA 2000. NOCK utworzony został w 1990 roku. Jego aktualna powierzchnia wynosi 11340 ha.
Atrakcje przyrodnicze na szlaku kajakowym
Olbrzymią atrakcją przyrodniczą na naszym szlaku kajakowym Doliny Środkowego Bugu są Sugry (wiersz o tym miejscu). Można zrobić sobie tam przerwę podczas spływu np. ze Sławatycz, Jabłecznej lub Szostak. Na poniższym zdjęciu widać skarpę, z której rozpościera się przepiękny widok na graniczny Bug. W miejscu tym ustanowiono nowy rezerwat imienia leśnika Janusza Szostakiewicza, który pozwoli zachować unikalne w tej części Polski bory suche z sosną karłowatą V bonitacji, zespół boru chrobotkowego z włostkiem motyki uznanym już za wymarły oraz piaszczyste murawy . Granice rezerwatu i dodatkowe informacje dostepne są w obwieszczeniu RDOS.
Widok z piaszczystej skarpy w Sugrach. Miejsce postojowe na trasie ze Sławatycz do Kodnia. Ulubiona miejscówka malarza Stanisława Baja.
Bug jest jedną z niewielu dużych rzek w Europie, której dolina ma naturalny charakter. Jest kręta z licznymi starorzeczami i naturalną, bogatą roślinnością. Skupiska starorzeczy rozmieszczone są nierównomiernie, najwięcej jest ich w okolicach Jabłecznej, Sławatycz, Hanny i Dołhobrodów. Większość z nich jest płytka i silnie porośnięta roślinnością wodną i szuwarową. Duże powierzchnie zajmują też pastwiska i murawa z charakterystyczną dla Doliny Bugu roślinnością. Na uwagę zasługuje występowanie tu trzech gatunków ptaków takich jak: brodziec piskliwy, jaskółka brzegówka i zimorodek. Urok tego malowniczego obszaru kryje się również w nadbużańskich wioskach o tradycyjnej, drewnianej zabudowie.
Atrakcje przyrodnicze na szlaku kajakowym Doliny Środkowego Bugu – mapa rezerwatów Biosfery Polesia
Po prawej stronie rzeki Bug na Białorusi znajduje się Rezerwat Biosfery „Nadbużańskie Polesie”, który wpisany jest na listę dziedzictwa UNESCO. Parki z Polski, Ukrainy i Białorusi współpracują ze sobą w różnych projektach ekologicznych.
Płynąc dalej z nurtem rzeki Bug, w miejscu ujścia Krzny w miejscowości Neple wpłyniemy na kolejny chroniony obszar Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu”, który sięga aż do rzeki Tocznej. Długość parku w linii prostej wynosi ok 65 km, przeciętna szerokość w części północnej wynosi 6 km, zaś w południowej 3-5 km.
Dolina Bugu widziana z drona. Na rzece widoczne są nasze kajaki, które płyną z Gnojna do Serpelic. Najpiękniejsze miejsce Podlaskiego Przełomu Bugu.
Głównym walorem parku jest sama rzeka Bug. Na terenie gminy Terespol niedaleko ujścia Krzny do Bugu położone są najbardziej urozmaicone krajobrazowo tereny Parku, które ujęte zostały w ścisłym rezerwacie przyrody zwanym „Szwajcaria Podlaska”. Charakterystyczne dla tej okolicy są wysokie brzegi i wąwozy uchodzące prostopadle ku dolinie Bugu, z fragmentami przyrody tylko w niewielkim stopniu zmienionej przez człowieka. Tu, nad Krzną i Bugiem, krzyżują się szlaki wielu gatunków ptaków i zwierząt.
POMYSŁ NA WEEKEND W KAJAKU NA KRZNIE I BUGU
Więcej informacji o tym parku znaleźć można na dedykowanej stronie:
http://www.parki.lubelskie.pl/parki_krajobrazowe/podlaski-przelom-bugu.html
Warto zwrócić uwagę też na wcześniejsze parki w okolicach Chełma, Włodawy i Urszulina. Robiąc sobie dzień wolny od kajakowania można udać się tam na piesze lub rowerowe wycieczki.
DOLINA BUGU RAPORTY PRZYRODNICZE:
- Raport Oliviera Dochy po angielsku (ENGLISH VERSION)
- Raport Oliviera Dochy po holendersku (DUTCH VERSION)
- Raport końcowy po konferencji w Kodniu – BUG5 (ENGLISH VERSION)
- KORYTARZ_EKOLOGICZNY_DOLINY_BUGU
- BUG RIVER VALLEY AS THE ECOLOGICAL CORRIDOR
Opracował Marek Pomietło